مدیر اجرایی کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن پاستوکووک گفت: سه دُز واکسن پاستوکووک توانسته ۹۱.۷۶ درصد در پیشگیری از موارد بستری و ۸۳.۵۲ در پیشگیری از موراد قطعی شدید اثربخش باشد.

به گزارش وبدا، دکتر احسان مصطفوی در نشست خبری گزارش پیشرفت مطالعه و تولید واکسن پاستو کووک در ایران که به صورت مجازی برگزار شد، اظهار داشت: در رژیم دو دُز واکسن سوبرانا، یک مورد مرگ در گروه واکسن نما مشاهده شد اما هیچ مورد مرگی در گروه واکسن تا پایان زمان مطالعه اثربخشی مشاهده نشد. همچنین در رژیم سه دُز، هیچ مورد مرگی در گروه های واکسن و واکسن نما مشاهده و ثبت نشد از سوی دیگر در مطالعه اثربخشی رژیم ۳ دُز این واکسن در کوبا با حجم ۴۴ هزار نفر، هیچ مرگی در گروه واکسن رخ نداد و ۳ مورد مرگ در گروه واکسن نما، گزارش شد.

وی افزود: واکسن پاستوکووک یا سوبرانا ۲ و دُز یادآور این واکسن، با پلتفرم پروتئین نوترکیب ساخته شده است. بخش RBD پروتئین اسپایک ویروس کرونا به صورت نوترکیب تولید و بر روی توکسوئید کزاز، کنژوکه شده و یک بستر آلومینیوم هیدروکساید به عنوان بستر تلفیقی این دو جزء واکسن، مورد استفاده قرار گرفته است.

وی افزود: تلاقی بین واکسن و سلول بدن میزبان آن باعث ایجاد سطح بالاتری از ایمنی می شود و انتظار داشتیم که این واکسن با توجه به اینکه پروتئین نوترکیب است، بتواند از نظر ایمنی زایی و بی خطر بودن، مناسب باشد. در واکسن پاستوکووک پلاس یا سوبرانا پلاس، دو جزء RBD در بستر آلومینیوم هیدورکساید، در کنار هم قرار گرفته است. ۵۰ میکروگرم از جزء RBD در سوبراناپلاس و ۲۵ میکروگرم در سوبرانا۲ یا پاستوکووک مورد استفاده قرار گرفته است.

تا کنون دو مقاله از مطالعات بالینی سوبرانا منتشر شده است

مدیر اجرایی کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن پاستوکووک خاطرنشان کرد: خوشبختانه تا امروز علاوه بر گزارش های رسمی که به مراجع ذیصلاح ارائه شده، دو مقاله از مطالعات بالینی این واکسن چاپ شده و در دسترس است. مقاله و گزارش اول مربوط به مرحله پیش بالینی است که روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده و مراحل اولیه تولید واکسن بوده، نشان می دهد که تیتر بالای آنتی بادی علیه RBD در حیوانات مورد مطالعه، ایجاد شده و این واکسن باعث القای حافظه ایمونولوژی در سلول های B و T می شود.

نتایج فاز یک کارآزمایی بالینی در کوبا

دکتر مصطفوی تصریح کرد: فاز ۱ کارآزمایی بالینی واکسن سوبرانا بر روی ۴۰ نفر در کوبا انجام شد و با دُز ۲۵ میکروگرم سوبرانا۲ برای القای سروکانورژن پس از دُز نخست، نتایج بهتری حاصل شده که در فازهای بعدی مطالعاتی، مورد استفاده قرار گرفت. همچنین نتایج تزریق دُز یادآور با سوبرانا پلاس، بهتر از سوبرانا۲ بود و پس از تزریق دُز بوستر یا یادآور، عوارض جانبی شدید یا جدی مشاهده نشد.

وی تصریح کرد: فاز۲ مطالعه کارآزمایی بالینی واکسن سوبرانا۲ بر روی ۹۲۰ نفر در کوبا انجام شد که موردی از عارضه جانبی شدید یا جدی مشاهده نشد و در فاز دوم مشخص شد که حدود ۸۰ درصد از افرادی که دو دُز و ۹۸ درصد از افرادی که علاوه بر دو دُز، دُز بوستر یا یادآور را دریافت کرده اند، آنتی بادی خنثی کننده داشتند که نشان دهنده ایمنی زایی بالا و مورد انتظار بود.

جزییات طراحی مطالعه فاز سه واکسن سوبرانا در ایران

مدیر اجرایی کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن پاستوکووک اظهار داشت: مطالعه ای که در ایران برای فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن پاستوکووک در ایران طراحی شد و در اختیار مراجع ذیصلاح از جمله کمیته ملی اخلاق و سازمان غذا و دارو قرار گرفت، اهداف متعددی را دنبال می کرد. در فاز سوم، اثربخشی واکسن ها در پیشگیری از فرم های علامتدار، شدید، بستری و موارد مرگ ناشی از عفونت کووید۱۹ مورد بررسی قرار می گرفت و باید بی خطری و ایمنی زایی این واکسن در گروه سنی ۱۸ تا ۸۰ سال نیز مشخص می شد.

 دکتر مصطفوی یادآور شد: مطالعه بالینی فاز سوم این واکسن در ۸ شهر ایران طراحی شد و از هر شهر، سه هزار نفر، شرایط مطالعه را پذیرفتند و در دو شهر زنجان و یزد، علاوه دو دُز اصلی واکسن، دُز یادآور یا بوستر هم تزریق شد اما در ۶ شهر دیگر یعنی اصفهان، بابل، بندرعباس، ساری، همدان و کرمان این مطالعه با رژیم واکسن دو دُز سوبرانا۲ در روزهای صفر و ۲۸ انجام شد.

وی گفت: در مطالعه فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن پاستوکووک یا سوبرانا۲، سامانه الکترونیک برای ورود اطلاعات از مراحل اولیه فراخوان تا مراحل پایانی، راه اندازی شد و این سامانه توسط یکی از شرکت های دانش بنیان داخلی، بسترسازی شد و برای هر کدام از داوطلبان این مطالعه، یک هزار رکورد در این سامانه ثبت شده که شامل اطلاعات دموگرافیک، سابقه بیماری ها، تزریقات و عوارض احتمالی واکسن و پیامد اصلی مطالعه که ابتلا یا عدم ابتلا به بیماری کووید۱۹ و بررسی های ایمنی سلولی و هومورال است.

پاستوکووک در ۸ شهر ایران مورد مطالعه قرار گرفت

این اپیدمیولوژیست ادامه داد: در ۸ شهر مورد مطالعه این واکسن، دوره های آموزشی انجام بهینه کارآزمایی بالینی برای گروه های علمی و اجرایی برگزار شد و بیش از یک هزار نفر از تیم های علمی و اجرایی در ۸ دانشگاه علوم پزشکی پس از این آموزش‌ها، با این پروژه همکاری داشتند. از بسترهای سامانه پیامکی و صفحه شخصی در وب برای پیگیری وضعیت داوطلبان، ثبت عوارض احتمالی، ابتلا به بیماری کرونا و افزایش آگاهی آنها استفاده شد و در هر دانشگاه علوم پزشکی نیز حداقل ۱۰ پشتیبان تلفنی، پاسخگوی سوالات و پیگیری های داوطلبان بودند و غیر از آن، در همه مراکز حداقل دو پزشک ۲۴ ساعته مستقر بودند که داوطلبان در هر ساعت شبانه روز اگر سوالی داشتند، امکان دسترسی به پزشک را داشته باشند.

نتایج فاز سه کارآزمایی بالینی در کوبا

مدیر اجرایی کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن پاستوکووک گفت: در کشور کوبا، فاز سه کارآزمایی بالینی واکسن سوبرانا یک ماه و نیم زودتر از ایران و بر روی ۴۴ هزار داوطلب، آغاز شد و نتایج مطالعه هم زودتر از مطالعه ایران مشخص شد. در کوبا در مطالعه نشان داده شد که بعد از دو دُز تزریق واکسن سوبرانا۲، ۶۵ درصد و بعد از تزریق دُز بوستر یا یادآور با واکسن سوبرانا پلاس، ۹۱.۶ درصد از موارد علامتدار بیماری کرونا می شود.

وی افزود: تاثیرگذاری علیه موارد شدید و بستری واکسن سوبرانا۲ بعد از ۳ دُز تزریق در کوبا، ۱۰۰ درصد گزارش شده و نتایج ارزیابی این واکسن در کوبا در شرایطی بوده که واریانت آفریقای جنوبی در کوبا غالب بوده که واریانتی نسبتا واکسن گریز محسوب می شود.

دلتا موجب کاهش تاثیرگذاری همه واکسن ها شده است

رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران عنوان کرد: واریانت دلتا موجب کاهش تاثیرگذاری همه واکسن‌ها و از سوی دیگر افزایش شدت بیماری زایی و بستری بیماران می شود و واکسن پاستوکووک نیز در شرایطی در ایران انجام شد که مورد انتظار بود که اثربخشی واکسن با توجه به جهش های جدید بیماری، کاهش پیدا کند.

مواردی از کاهش اثربخشی واکسن ها در دنیا

دکتر مصطفوی تاکید کرد: مطالعات در کشورهای مختلف نشان دهنده کاهش اثربخشی واکسن ها در مقابله با واریانت دلتا است. در قطر در مورد واکسن فایزر، نشان داده شده که اثربخشی واکسن به حدود ۶۰ درصد رسیده، در اسراییل، اثربخشی واکسن فایزر در برابر ابتلا به عفونت کرونا از ۹۴ درصد در سویه های قبلی به ۳۹ درصد در سویه دلتا کاهش یافته و در آمریکا نیز نشان داده شده که تاثیرگذاری واکسن ها از ۹۳ به حدود ۵۳ درصد در بازه زمانی ۴ ماهه، کاهش یافته است. واریانت دلتا در برخی موارد ممکن است تاثیرگذاری واکسن ها را تا یک سوم هم کاهش داده باشد و در گذشت زمان، شاهد کاهش تیتر آنتی بادی و کاهش اثرگذاری واکسن ها خواهیم بود و این روزها برای اکثر کشورها، لزوم تزریق دُز بوستر یا یادآوری، مشخص شده است و برخی از کشورها هم این کار را شروع کرده اند و در ایران نیز این کار آغاز شده است.

۲۰ درصد داوطلبان فاز سه کارآزمایی واکسن پاستوکووک، واکسن نما دریافت کردند

وی خاطرنشان کرد: مطالعه فاز سه کارآزمایی بالینی واکسن پاستوکووک در ایران یک مطالعه چندمرکزی، در گروه های تصادفی سازی شده، شاهددار و دو سوکور در دواطلبان بود و ۲۰ درصد از داوطلبان در گروه واکسن نما و ۸۰ درصد نیز واکسن را دریافت می کردند. اینکه فردی در مطالعه، واکسن یا واکسن نما دریافت می کند، کاملا تصادفی بود و هم داوطلب و هم افرادی که در تیم پژوهشی بودند، تا زمانی که کدگشایی انجام نشد در جریان گروه مداخله خود قرار نگرفتند.

دکتر مصطفوی گفت: در این مطالعه، افراد ۱۸ تا ۸۰ سال پس از اخذ رضایت آگاهانه وارد مطالعه شدند و پیش بینی شده بود که تا ۳۰ درصد از داوطلبان می توانند مبتلا به بیماری زمینه ای باشند و این نکته از آن جهت مهم بود که واکسن قرار است در جمعیت عمومی استفاده شود و شیوع بیماری های زمینه ای و کارایی واکسن در مقابل بیماری های زمینه ای و در سنین مختلف نیز باید مورد توجه قرار می گرفت.

روزهای تزریق واکسن در فاز سه

مدیر اجرایی کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن پاستوکووک تاکید کرد: مطالعه فاز سوم بالینی واکسن پاستوکووک از ۶ اردیبهشت در اصفهان آغاز شد و تزریق دُز اول به داوطلبان، روز ۶ اردیبهشت ماه، دُز دوم در روز ۴ خردادماه و دُز سوم نیز ۵ تیرماه انجام شد. همه داوطلبان در یک دوره زمانی حداقل دو و نیم ماه، پیگیری شدند. با توجه به اینکه در اواسط تابستان، جهش دلتا در ایران غالب بود و باعث رقم خوردن بزرگترین موج بیماری در کشور و پیک پنجم بیماری با مطالعه اثربخشی واکسن پاستوکووک همزمان شد، زودتر توانستیم به حد مطلوب موارد ابتلای کووید۱۹ دست پیدا کنیم و بتوانیم ارزیابی کنیم که این واکسن چقدر می تواند از فرم های علامتدار و شدید کرونا پیشگیری کند.

وی گفت: کدگشایی مطالعه و پایان مطالعه اثربخشی در شهرهایی که دو دُز واکسن پاستوکووک در آنها تزریق شده بود، اول شهریور و در شهرهایی که سه دُز واکسن در آنها تزریق شده بود، ۸ مهرماه بود و آنالیز فعلی بر اساس داده هایی است که تا ۳۱ مردادماه در شهرهای دو دُز و در مورد شهرهای سه دُز تا تاریخ ۱۴ شهریورماه انجام شده و آنالیز میانی مطالعه به حساب می آید و گزارش نهایی هم خواهیم داشت که به زودی ارائه می شود.

آمارهایی از خصوصیات داوطلبان فاز سه پاستوکووک

دکتر مصطفوی خاطرنشان کرد: از ۲۴ هزار نفری که باید وارد مطالعه فاز ۳ کارآزمایی بالینی واکسن می شدند، واکسن به ۲۳ هزار و ۹۶۶ نفر در دُز اول، ۲۳ هزار و ۱۱۳ نفر در دُز دوم و از بین ۶ هزار نفری که باید دُز سوم را می گرفتند به ۵ هزار و ۵۳۳ نفر تزریق شد. ۵۹.۹ درصد از شرکت کنندگان در این مطالعه مرد و بقیه زن بودند. میانگین و میانه سنی افراد شرکت کننده به ترتیب ۳۹.۴ و ۳۸ سال بود و در مجموع ۲۹.۳ درصد از شرکت کنندگان دارای حداقل یک بیماری زمینه ای بودند. دو گروه مطالعه(واکسن و واکسن نما) از نظر خصوصیات پایه مانند سن، جنس، شاخص توده بدنی، داشتن بیماری زمینه ای، سابقه ابتلا به کرونا و نتیجه آنتی بادی S در روز صفر، تفاوت معنی داری نداشتند.

وی گفت: در این مطالعه به دنبال بررسی کارایی واکسن از پیشگیری از اشکال مختلف بیماری از نظر شدت یعنی خفیف، متوسط، شدید و بحرانی بودیم که نتایج مطالعه به تفکیک برای فرم های خفیف بیماری و اشکال مختلف دیگر، مورد بررسی قرار داریم.

از اردیبهشت تا مرداد چه سویه هایی در کشور غالب بود؟

دکتر مصطفوی یادآور شد: در زمان انجام مطالعه فاز سه کارآزمایی بالینی واکسن پاستوکووک در ایران واریانت های مختلف بررسی شد. نمونه ۳۴۹ فرد مثبت در مطالعه از نظر سویه ویروس، مورد بررسی قرار گرفت. سویه غالب در اردیبهشت، ۱۰۰ درصد و خردادماه ۹۶.۸ درصد، آلفا یا ووهان بود اما با گذشت زمان به سرعت، سویه غالب ویروس کرونا در کشور، دلتا بود که در ماه های تیر ۷۱.۹ درصد و در مردادماه ۹۵.۴ درصد از این نمونه ها، سویه دلتا بود.

مدیر اجرایی کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن پاستوکووک گفت: برای ما سویه درگردشی مهم است که دو هفته بعد از تزریق آخرین دُز، به کرونا مبتلا شده باشند چون اثربخشی واکسن، دو هفته پس از تزریق دُز دوم یا سوم مورد بررسی قرار می گیرد. سویه دلتا، سویه غالب در مورد دُز دوم و سوم این واکسن بود به گونه ای که ۸۹ درصد از مورادی که مورد شناسایی قرار گرفته بودند، سویه دلتا داشتند.

وی تاکید کرد: مقایسه سطح آنتی بادی افراد واکسینه شده با روز صفر آنها نشان می دهد که روز ۵۶ برای افرادی که دو دُز واکسن را تزریق کرده بودند، ۸۷.۹۴ درصد از داوطلبان، درصد منفی به مثبت شدن یا افزایش ۴ برابر تیتر سرمی  داشتند و ۹۸.۸۰ درصد از افرادی که سه دُز واکسن تزریق کرده بودندذ در روز ۸۴ دارای افزایش ۴ برابری یا بیشتر سطح آنتی بادی بودند.

سه دُز پاستوکووک می تواند ۷۰ درصد در پیشگیری از فرم های علامتدار محافظت ایجاد کند

دکتر مصطفوی اظهار داشت: در رژیم سه دُز واکسن یعنی دو دُز سوبرانا۲ و یک دُز سوبرانا پلاس که در یزد و زنجان استفاده شده بود، اثربخشی ۷۰.۵۸ درصدی حاصل شد یعنی این واکسن در صورت تزریق سه دُز، می تواند در پیشگیری از فرم های علامتدار بیماری محافظت ۷۰ درصدی ایجاد کند که این عدد قابل توجه است و در مقایسه با واکسن هایی که در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد، به مراتب بالاتر است.

هیچ مورد مرگی در افرادی که واکسن پاستوکووک زدند، مشاهده نشد

مدیر اجرایی کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن پاستوکووک گفت: سه دُز واکسن پاستوکووک توانسته ۹۱.۷۶ درصد در پیشگیری از موارد بستری و ۸۳.۵۲ در پیشگیری از موارد قطعی شدید اثربخش باشد. در رژیم دو دُز واکسن سوبرانا، یک مورد مرگ در گروه واکسن نما مشاهده شد اما هیچ مورد مرگی در گروه واکسن تا پایان زمان مطالعه اثربخشی مشاهده نشد. همچنین در رژیم سه دُز، هیچ مورد مرگی در گروه های واکسن و واکسن نما مشاهده و ثبت نشد از سوی دیگر در مطالعه اثربخشی رژیم ۳ دُز این واکسن در کوبا با حجم ۴۴ هزار نفر، هیچ مرگی در گروه واکسن رخ نداد و ۳ مورد مرگ در گروه واکسن نما، گزارش شد.

مقایسه اثرات تزریق دُز سوبرانا پلاس

دکتر مصطفوی تاکید کرد: مقایسه اثربخشی رژیم دو و سه دُز واکسن سوبرانا۲ یا پاستوکووک در پیشگیری از اشکال مختلف کووید۱۹ در ایران نشان می دهد که رژیم دو دُز واکسن در پیشگیری از موراد قطعی علامتدار ۵۱.۳۱ درصد، در پیشگیری از موارد قطعی بستری ۷۶.۷۸ درصد و در پیشگیری از موراد قطعی شدید ۷۸.۳۵ درصد اثربخش بوده در حالیکه رژیم سه دُز واکسن توانسته ۷۰.۵۸ درصد در پیشگیری از موارد قطعی علامتدار، ۹۱.۷۶ درصد از پیشگیری از موارد قطعی بستری و ۸۳.۵۲ درصد در پیشگیری از موارد قطعی شدید بیماری، اثربخش باشد.

وی گفت: یکی از اهداف مهم مطالعه فاز سه کارآزمایی بالینی این واکسن، بررسی عوارض واکسن بود چون مهم بود بدانیم که این واکسن چه میزان کم خطر است. خوشبختانه عوارض جدی منتسب به واکسن در هیچ کدام از سه دُز واکسن، گزارش نشده و موارد گزارش شده، فرم های خفیف است که نیاز به دارو و درمان ندارد. شایع ترین عارضه در ۷۲ ساعت بعد از تزریق دُز اول، درد محل تزریق بوده که در ۳۸ درصد از داوطلبان مشاهده شده و بعد از آن، بیحالی عمومی، سردرد و تب به ترتیب در ۱۳.۰۷ درصد، ۱۰.۹ درصد، ۱۱.۳۰ درصد و ۶.۹ درصد از شرکت کنندگان گزارش شده است.

رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران افزود: در این مطالعه، همه داوطلبان بعد از تزریق هر دُز واکسن، پیامکی را دریافت می کردند و به سامانه الکترونیکی هدایت می شدند و در مورد عوارض، خوداظهاری می کردند. عوارض خفیف در بازه زمانی ۷۲ ساعت پس از تزریق دُز دوم، کمتر و برای دُز سوم نیز کمتر از دُز دوم بود.

اطلاعات ایمنی سلولی داوطلبان

دکتر مصطفوی عنوان کرد: اطلاعات ایمنی سلولی با استفاده از کیت اینترفرون گاما بر روی ۴۲۴ نفر از داوطلبان در شهرهای ساری و بابل در روز ۵۶ (یک ماه بعد از تزریق دُز دوم واکسن) اندازه گیری شد و مشخص شد بیش از ۹۰ درصد از افرادی که دو دُز واکسن را دریافت کرده اند و یک ماه از آخرین تزریق واکسن آنها گذشته، یا پاسخ ایمنی سلولی و یا پاسخ ایمنی هومورال قبل شناسایی داشته اند که عدد قابل توجهی است اما تزریق دُز یادآور، باعث افزایش قابل توجه اثربخشی و تحریک سیستم ایمنی می شود و انتظار داریم که در رژیم سه دُز به ۱۰۰ درصد نزدیک شود.

وی افزود: مطالعه عوارض این واکسن بر اساس پروتکل‌ها، ادامه دارد اما برای اطمینان بیشتر، داوطلبان در شهرهای دو دُز به مدت ۶ ماه و در شهرهای سه دُز شامل یزد و زنجان، به مدت ۷ ماه، فالوآپ و پیگیری می شوند تا عوارض احتمالی، ثبت و بررسی شود. با موافقت سازمان غذا و دارو، تزریق دُز یادآور برای تمام افرادی که در شهرهای دو دُز زندگی می کنند در صورت تمایل آنها، انجام می شود.

کمیته های ناظر و علمی و دانشگاهی مشارکت کننده در فاز ۳

مدیر اجرایی کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن پاستوکووک یادآور شد: کمیته نظارت عالی بر تمامی فرآیندهای مطالعه، نظارت دارد همچنین علاوه بر آن، کمیته ملی اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی، سازمان غذا و دارو، کمیته پایش و ایمنی مطالعه با حضور ۷ کارشناس متخصص و مستقل از تیم پژوهش(DSMB) و کمیته پایش با حضور چندین نفر از همکاران از دانشگاه های علوم پزشکی بر این مطالعه، نظارت داشته و دارند.

وی ادامه داد: غیر از کمیته های نظارتی، کمیته های راهبری پژوهش، بالینی، عوارض، آنالیز داده ها و کمیته های علمی و اجرایی دانشگاهی در این مطالعه مشارکت دارند. کمیته آنالیز داده ها، مستقل از تیم پژوهش هستند که شامل همکاران آمار و اپیدمیولوژی یکی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور است. در مجموع یک هزار و ۷۹ نفر در سطح دانشگاه های علوم پزشکی، انستیتو پاستور ایران و وزارت بهداشت در تیم های علمی و اجرایی این مطالعه، همکاری داشتند که از آنها و همچنین ۲۴ هزار داوطلب این مطالعه، تقدیر و تشکر می کنیم.

نتایج فاز ۱ و ۲ کارآزمایی بالینی بر روی کودکان در کوبا

دکتر مصطفوی خاطرنشان کرد: نتایج مطالعات اخیر کارآزمایی فاز ۱ و ۲ در ۳۵۰ کودک کوبایی ۳ تا ۱۸ ساله نشان داد که پس از تزریق دو دُز از کاندیدای واکسن سوبرانا۲ هیچ عارضه جدی یا شدید منتسب به واکسن مشاهده نشد و الگوی بی خطری واکسن در این گروه سنی، مشابه بالغین ۱۹ تا ۲۹ ساله بوده است. همچنین بعد از دریافت دو دُز واکسن، افزایش ۴ برابری تیتر آنتی بادی ۹۹.۳ درصد کودکان ۳ تا ۱۱ سال و ۹۲.۹ درصد کودکان ۱۲ تا ۱۸ سال مشاهده شده و نتایج سایر شاخص های ایمونولوژیک در این رده سنی، مشابه پاسخ ایمونولوژیک در بالغین گروه سنی ۱۹ تا ۲۹ سال بوده و به دلیل این نتایج، کشور کوبا مجوز مصرف اضطراری این واکسن برای گروه سنی ۳ تا ۱۸ سال با دو دُز سوبرانا۲ در کوبا، آغاز شده است.

سوبرانا پلاس می تواند تک دز برای افرادی که به کرونا مبتلا شده اند، تزریق شود

مدیر اجرایی کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن پاستوکووک گفت: مقاله ای برای استفاده از واکسن سوبرانا پلاس به عنوان تک دُز منتشر شده و در دسترس است. در این مطالعه به افراد با سابقه قبلی کووید۱۹، یک دُز واکسن سوبرانا پلاس یا پاستوکووک تزریق شده که هیچ عوارض جدی متعاقب تزریق واکسن در آنها گزارش نشده و افزایش قابل توجه تیتر آنتی بادی در آنها مشاهده شده است. تیتر آنتی بادی در افرادی که تک دُز سوبرانا پلاس را دریافت کرده اند، سه برابر افزایش یافته که باعث ایمنی زایی مطلوب در آنها شده است.

پاستوکووک می تواند به عنوان یادآور همه واکسن های موجود در کشور تزریق شود

دکتر مصطفوی افزود: بر اساس همین یافته ها و شواهد مشابه دیگر، هفته گذشته تزریق تک دُز واکسن سوبرانا پلاس در کمیته ملی واکسن بررسی و مصوب شد که این واکسن به عنوان بوستر برای همه واکسن های موجود، تزریق شود و این موضوع فعلا برای کادر بهداشتی و درمانی کشور آغاز شده و افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند و در آینده برای سایر گروه ها نیز این واکسن می تواند تزریق شود.